Po co dziecku rutyna?
Nie odkryjemy nic nowego, pisząc, że powtarzalne czynności w życiu dziecka sprawiają, że codzienność staje się bardziej przewidywalna. Małe dzieci, w przeciwieństwie do dorosłych, trudniej adaptują się do nagłych zmian. Dlatego stałe, powtarzalne schematy dają maluchowi poczucie bezpieczeństwa. Krótko mówiąc – dziecko wie, czego się spodziewać.
Pamiętajmy, że dziecko patrzy na świat z perspektywy osoby, od której niewiele zależy. To rodzic decyduje, że trzeba iść do przedszkola, o której wstać i kiedy zostanie z niego odebrane. Dlatego tym, co możemy dać dziecku, jest stałość, która pomoże mu poradzić sobie z emocjami i pokaże, że w jego życiu panuje spokój. Rutyna pozwala dziecku osiągnąć równowagę emocjonalną. Gdy cały dzień ma swój powtarzalny schemat, maluch mniej się stresuje, a adaptacja do nowych sytuacji przychodzi łatwiej. Co więcej, jeśli w dzieciństwie dziecku towarzyszy dobra organizacja dnia, istnieje duża szansa, że w dorosłym życiu łatwiej będzie mu planować swój czas i obowiązki.
Rytuały dnia przedszkolaka
Ustalając schemat dnia przedszkolaka, warto pamiętać, że nie chodzi o wytyczanie sztywnych, nienaruszalnych zasad, ale o przewidywalną codzienność. Zorganizowany rytm dnia opiera się na kilku stałych punktach, które następują po sobie. Jeśli sytuacja tego wymaga, plan można oczywiście zmodyfikować, ważne jednak, by po jednym dniu odstępstwa wrócić do ustalonego schematu.
Jakie rytuały może mieć dzień przedszkolaka?
Stała pora pobudki – kluczowa, by dobrze zacząć dzień i mieć rano czas na spokojne przygotowanie do wyjścia.
Śniadanie i wyjście do przedszkola – najlepiej bez pośpiechu i niepotrzebnych nerwów.
Pobyt w przedszkolu – również tam obowiązuje powtarzalny plan dnia ustalony przez nauczycielki.
Powrót do domu – a tam w zależności od pory: obiad albo podwieczorek, a następnie chwila wspólnej zabawy.
Wieczór – kolacja, kąpiel i czytanie przed snem. Stała pora zasypiania to jeden z najważniejszych punktów dnia – pozwala organizmowi dziecka przyzwyczaić się do rytmu, a sen, który trwa odpowiednio długo, jest głębszy i niesie za sobą wiele korzyści.
Korzyści płynące z rutyny przedszkolaka
1. Poczucie bezpieczeństwa
Dzieci w wieku przedszkolnym szczególnie potrzebują jasnych ram i przewidywalności. Kiedy wiedzą, że po obiedzie wracają do domu, a po myciu zawsze jest czytanie książki, czują się spokojniejsze i mają poczucie kontroli nad swoim światem.
2. Zmniejszenie stresu i łatwiejsza adaptacja
Każda zmiana w życiu dziecka jest źródłem niepokoju, nawet ta pozytywna, jak pójście do przedszkola czy narodziny rodzeństwa. Powtarzalne schematy dnia sprawiają, że dziecku łatwiej odnaleźć się w nowej sytuacji i szybciej się do niej przyzwyczaić.
3. Rozwój samodzielności i poczucia obowiązku
Codzienne wykonywanie czynności w ustalonej kolejności (np. mycie zębów, ubieranie się, jedzenie śniadania) uczy dziecko samodzielności i utrwala dobre nawyki. Z czasem buduje też poczucie obowiązku.
4. Nauka organizacji czasu
Rutyna porządkuje dzień i pozwala dziecku lepiej panować nad czasem. W przyszłości ta umiejętność będzie procentować, ułatwi planowanie dnia i organizowanie obowiązków.
5. Wzmacnianie więzi rodzinnych
Wspólny posiłek czy wieczorne czytanie książki to rytuały o ogromnej wartości emocjonalnej. Dzięki nim dziecko czuje się ważne, kochane i zauważane. To fundament zdrowego rozwoju emocjonalnego i bliskości w rodzinie.
Najczęstsze błędy przy wprowadzaniu rutyny
Jak to w życiu bywa – zbytnia nadgorliwość, nawet gdy przyświeca nam szczytny cel, może bardziej zaszkodzić niż pomóc. Dlatego jeśli postanawiamy w naszym domu wprowadzić rutynę, należy pamiętać, żeby nie traktować planu zbyt rygorystycznie. Sztywne i nieugięte pilnowanie się schematu prowadzi jedynie do frustracji, zarówno dziecka, jak i rodzica. Rutyna ma wspierać i ułatwiać codzienność, a nie być dodatkowym źródłem stresu. Elastyczność i uważność to to, co powinno nam przyświecać.
Po przeciwnej stronie niż nadmierna sztywność leży drugi częsty błąd rodziców – brak konsekwencji. Jeśli wprowadzamy do życia dziecka rytuał, np. krótką zabawę po podwieczorku, a potem nagle z niej rezygnujemy bez wyjaśnienia, maluch może poczuć się zdezorientowany. W rytuałach chodzi właśnie o stałość i przewidywalność, które budują poczucie bezpieczeństwa. Dlatego nawet jeśli mamy gorszy dzień i trudno nam znaleźć pół godziny na wspólną aktywność, lepiej skrócić ten czas do dziesięciu minut, niż całkowicie z niej zrezygnować.
I na koniec – najważniejsze, co powinno przyświecać rodzicom przy wprowadzaniu rytuałów przedszkolaka, to uwzględnianie potrzeb dziecka. To dla niego tworzymy te schematy, a jego temperament, charakter i osobowość powinny być zawsze brane pod uwagę przy ustalaniu codziennych rytuałów.
